Bij sommigen bestaat de indruk dat basisscholen weinig tot niets aan catechese doen. Gelukkig is dat een misverstand, want elke katholieke basisschool heeft lespakketten in de planning opgenomen. Het meest bekende en gebruikte pakket levensbeschouwing is ‘Trefwoord’ en regelmatig willen we hieraan aandacht besteden, zodat ook (groot-) ouders en verzorgers meer achtergrondinformatie hebben.
Agressie en geweld zijn helaas aan de orde van de dag. ‘Trefwoord’ speelt daarop in door de periode maart en april (vasten, Pasen) dieper in te gaan op zaken als:
Van kwaad tot erger
- Inhoud: Omgaan met ruzies en tegenstellingen; geweldspiraal en conflict beperken.
Bijbelteksten: Ene wang, andere wang (Matteüs 5, 38-48); Zacheüs (Lucas 19, 1-10); de overspelige vrouw (Johannes 8, 1-11).
‘Oog om oog, tand om tand…’
Niet iets wat wij onze kinderen aanleren. Maar, eerlijk is eerlijk: herkenbaar is het wel. Bij een ruzie hebben mensen niet zelden de neiging om de ander met gelijke munt terug te betalen. Wist u dat ‘oog om oog, tand om tand’ uit de Bijbel komt? In het Oude Testament werd deze regel gebruikt om de bij een ruzie opgelopen schade te vergoeden. Eigenlijk nog niet eens zo gek: één klap voor één klap. Dus niet: twee klappen uit wraak voor één klap. Het geweld werd in ieder geval niet nog erger.
Maar eigenlijk willen we dat er helemaal niet meer gemept en geslagen wordt. Maar hoe doe je dat? Ook de volgende adviezen, die u vast wel herkent, komen uit de Bijbel:
- ‘Als iemand jou op de linkerwang slaat, keer hem dan ook de rechter toe…’
- ‘Heb je vijand lief…’
Dit is weer het andere uiterste! Je laten slaan. Je vijand liefhebben.
Het zijn uitspraken van Jezus. Misschien wil hij wel aangeven dat ‘niet terugslaan’ voor hem nog niet genoeg is om het kwaad de wereld uit te helpen. Je moet eigenlijk nog één stap verdergaan. Door iets heel verrassends te doen waar de ander niet op rekent, kun je de spiraal van geweld doorbreken.
Met deze uitspraken overdrijft Jezus. Opzettelijk. Hij wil zijn leerlingen aan het denken zetten. Dat willen wij ook in de lessen levensbeschouwing. We staan met de kinderen stil bij ervaringen van kwaad en geweld. En we gaan na hoe we kunnen voorkomen dat het van kwaad tot erger wordt. Daarbij verkennen we ook de volgende tips:
- Doe goede dingen (want: wie goed doet, goed ontmoet).
- Spreek goede woorden (taalgebruik kan een kwade sfeer oproepen, of de sfeer juist prettiger maken).
- Relativeer (want humor is een sterk wapen om de spanning te verminderen).
- Vergeef (anders blijf je hangen in het kwaad).
- Kijk ook eens naar jezelf (en zie niet alleen de gebreken bij de ander).
elke bouw heeft zijn eigen manier van werken via de belevingswereld van het kind.
Achterlaten (rond Pasen)
Inhoud: Wat Jezus en andere mensen achterlaten: een indruk, boodschap, ideaal. Verder gaan met wat anderen achtergelaten hebben.
Bijbelteksten: Intocht en tempelreiniging; laatste avondmaal; gevangenneming en veroordeling; kruisdood en begrafenis; lege graf; Emmaüsgangers (Lucas 19 t/m 24).
Veel scholen sluiten de vastentijd af met een vastenactie op plaatselijk niveau en/of een paasviering, die ook raakvlakken heeft met de thema’s uit de afgelopen periode.
De rol en betekenis van de Jezus-figuur wordt daarin nadrukkelijk betrokken. Een sterk punt van de makers van ‘Trefwoord’ is altijd hun liedkeuze; een weloverwogen afwisseling van bezinnende teksten, stemmige muziek, maar ook blijde boodschap-liederen, die kinderen vaak ook na schooltijd blijven zingen, omdat ze ‘blijven hangen’. Welke ouder kan daar tegen zijn?
Richard Gielens.