De Heilige Pater Damiaanparochie is qua oppervlakte een opvallende parochiegemeenschap: acht kernen die geografisch gezien ver uiteen liggen, maar toch samen EEN geloofsgemeenschap vormen. Tussen Lewedorp en Rilland liggen hemelsbreed zo’n dertig kilometer, maar per auto ben je minimaal 25 minuten onderweg. Een pastor maakt in het weekend dus heel wat kilometers om afstanden te overbruggen.
AFSTAND
Toen in 2013 de fusie van start ging was een ding al meteen duidelijk: zowel Zuid-Beveland als Schouwen zouden moeten kunnen rekenen op pastorale zorg: niemand werd op afstand gezet. Het pastoresteam vestigde zich zodanig verspreid over de regio dat er geen sprake was van witte vlekken. Pastoor Fons van Hees in de gemeente Schouwen-Duiveland; Wiel Hacking in Kapelle; Jeanine Heezemans in Borsele; Bernard van Lamoen in Middelburg. Ook de emeriti deden (onbewust) mee in dit spreidingsbeleid: pastor Verdaasdonk op Schouwen, pastor Buijssen in G
oes en pastor Brooijmans in Borsele. Een eerst aanspreekbare pastor zorgde ervoor dat geen enkele parochiekern zich op afstand gezet hoefde te voelen. Telecommunicatie deed de rest.
Afstand doen
De parochie Oost-Zuid-Beveland moest op 20 juni 2015 afstand doen van een kerkgebouw: de Sint Jozefkerk aan de Hontestraat werd na 45 jaar trouwe dienst gesloten, omdat de opknapkosten niet verantwoord waren ten opzichte van het aantal trouwe kerkgangers. Een aderlating, omdat deze parochiekern al eerder (in 2003) de H. Annakerk moest sluiten. Gelovigen werden wederom uitgenodigd om voortaan elders te gaan kerken. Voor een aantal mensen betekende die afstand zoveel bezwaar dat ze eigenlijk ook afstand namen van hun geloofsleven.
Afstandelijk
In hoeverre bepaalt het aantal kilometers je kerkgang? Voor sommigen speelt dit geen rol van betekenis: mensen uit Noord-Beveland of Schouwen-Duiveland vinden het geen bezwaar om op zondagmorgen in de auto te stappen en soms een rit van een half uur te maken, voordat ze een kerk kunnen binnengaan. Anderen, met name uit de Zak van Zuid-Beveland kennen deze kerkgang niet; de laatste 100 jaar kon men in alle dorpen met katholieken terecht. Als laatste kreeg Lewedorp in 1928 een katholieke Eligiuskerk, ontworpen door Pierre Cuypers jr. (kleinzoon van de bekende Pierre Cuypers) en hoefde men niet langer in de winter de barre tocht te maken naar de dichtst bijzijnde kerk van ’s-Heerenhoek.
Afstandsmeter
Bij de vorming van clusters in 2017 werd nadrukkelijk gekeken naar de afstanden tussen de kerken in de parochie. Het was al jaren een race tegen de klok om op zondag van Ovezande (half tien) naar Kwadendamme ( kwart voor elf) te gaan, waar de voorganger vooraf nog allerlei wetenswaardigheden kreeg ingefluisterd. Ook tussen ’s-Heerenhoek en Lewe
dorp of Goes kon men een racende pastor tegenkomen en het mag een wonder heten dat het aantal processen-verbaal beperkt bleef. Drie clusters kregen toen elk een voorganger die zijn of haar ronde in het weekend kon doen. Afstemmen in plaats van afstand houden, werd het motto.
Afstandsbediening
Vakantiebestemmingen, uitjes, shoppen…bijna nooit vormt de afstand een belemmering. Anderzijds wordt de groep die ‘ de deur niet meer uit’ hoeft steeds groter. We bestellen via internet en laten het thuis bezorgen en (gratis) ophalen. Er moeite voor doen? De techniek stelt ons in staat vanuit de luie stoel boodschappen te doen, te surfen op het wereldwijde web, alle tv-zenders af te struinen naar iets van onze gading en verre vrienden te bellen. Alles zit onder ‘ de knop’.
Afstand houden en bewaren
We mogen uit bovenstaande feiten voorzichtig vaststellen dat meters er niet toe doen om contact te houden en uit te bouwen. Het is eerder een kwestie van tijd en gemak, die ons weerhouden om elkaar op te zoeken. Moederdag kan makkelijk en snel via Fleurop of Bol.com. We denken aan je, maar die gedachte is vooral in een flitsbeweging gemaakt. Tot gauw & tot ziens kan via Skype of smartphone. Alles moet vlug en vluchtig.
Als kerken niet meer om de hoek staan, is de afstandspaal niet de bepalende factor. Ook al klinkt het klokgelui mijlenver; we voelen ons er minder bij betrokken. Hart en verstand zitten niet op dezelfde plaats en stemmetjes in ons hoofd laten ons weten dat God overal te vinden is (toch..?), maar dat Hem zoeken wel iets meer vraagt dan tijd en moeite. Is God eenmaal ‘uit het oog’, dan volgt in een aantal gevallen ook ‘uit het hart’.
Afstandswerking
Binnen afzienbare tijd zal de afstand tussen een kerkgebouw en het kerkgebouw veranderen. Kerken krijgen een status, waarbij A staat voor hoofdkerk, waarin de meeste vieringen zullen plaatsvinden en B of C betekenen dat regelmatig of incidenteel er nog gekerkt kan worden. De geografische afstand zal in veel gevallen genoemd worden, om minder te gaan. De rationele en emotionele band zullen pas in laatste instantie vermeld worden. Laten we hopen dat moeders die verder van hun kinderen en kleinkinderen gaan wonen nooit hetzelfde lot ondergaan. Mam, ik hou van je, maar je woont zo ver weg…’ All you need is love’ zou op het publieke net bij de KRO/NCRV wellicht een nieuwe invulling kunnen krijgen.