Laat ik voorop stellen dat ik geen tegenstander van het sacrament van het Vormsel ben; sterker nog: ik werk actief mee in de kernen Ovezande, Lewedorp en ’s-Heerenhoek aan de invulling van de voorbereiding op het sacrament, waaraan jonge mensen kunnen deelnemen. Het feit dat veel kinderen uit groep 7-8 nadenken of ze aan zo’n project deelnemen is voor mij de reden om er openlijk over te spreken.
Een moeizame of moeilijke keuze?
Op het eind van de basisschool moet je keuzes maken:
Naar welke vervolgschool wil ik?
Wat wil ik worden?
Hoe belangrijk is mijn eigen keuze ten opzichte van de keuze die mijn vrienden of vriendinnen maken?
Natuurlijk neemt de leerkracht al ruim van tevoren de tijd om met kinderen en ouders hierover te spreken. Los van de resultaten van een eindtoets basisschool wordt bekeken of de keuze van de vervolgschool wel reëel is. Ouders willen ‘het beste’ voor hun kind, maar soms verwarren ze ‘het beste’ met ‘hoogst (on-)haalbaar’ en dat is jammer.
Bij de keuze voor het vormsel wordt die lange weg niet gekozen. Als de mogelijkheid zich voordoet- in groep 7 en 8, vaak tweejaarlijks aanbod- wordt er thuis (en zeker ook op het schoolplein) over gesproken. Doe jij mee? De mening van medeleerlingen kan een grote rol spelen, evenals de waarde die ouders/verzorgers aan deelname hechten.
Wat betekent een keuze?
Vaak laten de ouders de keuze aan het kind zelf; uiteindelijk wordt aan de 11-12-jarige gevraagd of hij/zij de doopbelofte (die ouders voor hen hebben gemaakt) zelf willen hernieuwen. Of mag je zeggen: ‘wil je verder met je geloof?’ Het feit dat relatief veel kinderen die 3-4 jaar ervoor deelnamen aan de communievoorbereiding (om actief deel te kunnen nemen aan de eucharistie) nu relatief snel ‘nee’ zeggen, zegt iets of veel over de inhoud van de keuze en de waarde die men eraan mag hechten. Weten zij (maar ook ouders/verzorgers) waartegen ze ja/nee zeggen?
Vrijheid/blijheid
Natuurlijk moeten we de keuze van het kind/ de jonge mens respecteren; al of niet tot stand gekomen na overleg met ouder/verzorger. Maar mag er ook ruimte zijn om die keuze uit te stellen tot een latere leeftijd?
Belijdenis
Bij onze protestantse geloofsgenoten kent men niet het sacrament van het Vormsel, omdat zij uitgaan van slechts twee sacramenten: de Doop en het Avondmaal. Bewust laat men jongeren op latere leeftijd pas die keuze maken. Geloof is iets persoonlijks dat voor ieder een eigen betekenis en invulling kan en mag hebben. Door vooraf hierover meerdere keren te praten en aan je geloofsopvoeding te blijven werken, kiest de jongere vaak vanaf 16-18 jarige ( of latere leeftijd) belijdenis te willen doen.
Uitstel is geen afstel
Natuurlijk kan iedere gelovige ook nu ervoor kiezen om op latere leeftijd zich te laten vormen door een bisschop of gedelegeerde. De keuze wordt enerzijds wel bemoeilijkt, omdat je er dan meer werk/moeite voor moet doen om bewust deel te nemen, maar dat zou anderzijds wel positief kunnen werken: geloven gaat niet vanzelf; daar moet je moeite voor doen om het te laten groeien!
Ruimte en tijd binnen het gezin
In de puberteit zijn er veel onderwerpen waarover je een eigen mening wilt vormen. Het komt regelmatig voor dat hun opinie botst met de opvattingen van ouders, gezinsleden en/of grootouders. Als respect voor elkaars mening voorop blijft staan, zonder druk van welke kant dan ook, ben ik er gerust op dat de afweging beter/gefundeerder kan worden gemaakt. Zeker als nu blijkt dat na de vormselviering veel kinderen ‘lange tijd’ het kerkgebouw voor gezien houden. De band met de plaatselijke kerk hoeft niet te knellen, maar loslaten en geen terugkoppeling aanbieden is geen goede optie.
Richard Gielens, lid van werkgroep vormselvoorbereiding 2017